Dis-ticarette-devlet-yardimlari-nedir

Dış Ticarette Devlet Yardımları Nedir?

Nisan 5, 2024

Dış ticarette devlet yardımları, işletmelere uluslararası pazara açılmada teşvik sunmak için verilir. Pek çok işletme bu desteklerden yararlanarak işi ve kârını artırma fırsatı bulur. Dış ticarette devlet yardımları hakkında detaylı bilgi edinmek istiyorsanız, size kapsamlı bir rehber hazırladık. Okumaya devam edin!

Dış Ticarette Devlet Yardımlarının Amacı

Dış ticarette devlet yardımlarının amacı ülke ekonomisinin gücünü artırmak, uluslararası ticarette güçlü bir konuma gelmek ve ihracatı teşvik etmektir. Bu yardımlar ihracat hacmini genişletmek için kullanılır. Bu yardımların temel hedefleri şunlardır:

  • İhracatı Artırmak: Bir ülkenin uluslararası pazarlara açılmasını teşvik etmek, dış ticaret hacmini genişleterek uluslararası pazarda daha fazla yer almasını sağlar.
  • İthalatı Azaltmak: Dış ticarette devlet yardımları, ithalatı sınırlamak için de uygulanabilir.  Böylece yerel üretim teşvik edilir ve dışa bağımlılık azaltır.
  • Rekabet Gücünü Artırmak: Devlet yardımları, yerel şirketlerin uluslararası piyasalarda rekabetçi avantajı kazanması için sağlanabilir.

Devlet Yardımlarının Türleri

Devlet yardımları sektörel özellikler göz önünde bulundurularak çeşitli şekillerde sağlanabilir:

  • Finansal Destekler: İşletmelere doğrudan finansal destek sağlamak, sık karşılaşılan bir yöntemdir. Düşük faizli krediler, hibe programları ve sermaye katkıları direkt finansal desteklerin arasında gösterilebilir.
  • Vergi İndirimleri: Vergi indirimleri veya vergi muafiyetleri gibi mali teşvikler, işletmelerin dış ticaret faaliyetlerini teşvik etmek için kullanılabilir.
  • İhracat Teşvikleri: İhracatı teşvik etmek için çeşitli teşvikler sunulabilir. Bunlar, ihracatı kolaylaştıran lojistik destekler, ihracatçılara sağlanan indirimler veya ihracatı teşvik eden devlet destekli pazarlama kampanyaları olabilir.

Dünya Genelinde Devlet Yardımları Uygulamaları

Birçok ülke, ekonomik büyümeyi teşvik etmek, rekabet gücünü artırmak, istihdamı desteklemek ve belirli  sektörlerin gelişimini teşvik etmek amacıyla çeşitli devlet destekleri uygular. İşte bazı ülkelerde yaygın olarak görülen devlet yardımları uygulamaları:

  • Avrupa Birliği: Günümüzde AB, üye ülkelerin dış ticaret faaliyetlerine destek olmak için çeşitli finansal ve mali araçlar kullanır.
  • Amerika Birleşik Devletleri: ABD, ihracatı teşvik etmek için çeşitli destek programları yürütmekte ve ticaret politikaları doğrultusunda  finansal olanaklar sağlamaktadır.
  • Çin: Büyük ekonomisiyle bilinen Çin, dünya genelinde önemli bir ihracat gücü olma amacıyla çeşitli teşvikler ve destekler sunmaktadır.

turkiyede-dis-ticaret-devlet-yardimlari

Türkiye’de Dış Ticarette Devlet Yardımları

Türkiye’de dış ticareti teşvik etmek ve desteklemek için çeşitli devlet yardımları ve teşvikler sunulur. Bunlar, ihracatı desteklemek, ülkenin rekabet gücünü artırmak, dış ticaret dengesini kurmak ve ihracatçıların uluslararası pazarda güçlenmesini sağlamak için sunulur. İşte Türkiye’de dış ticarette devlet yardımlarının bazı örnekleri:

  • Eximbank Kredileri: Türkiye İhracat Kredi Bankası (Eximbank), Türk ihracatçılarına finansal destek sağlamak için çeşitli kredi programları sunmaktadır.
  • Ticaret Bakanlığı Destekleri: Türkiye Ticaret Bakanlığı, dış ticareti teşvik etmek için çeşitli destekler ve teşvikler sağlar.
  • KOSGEB Hibe Programları: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), dış ticarette rekabet avantajı sağlamak için KOBİ’lere hibe programları sunmaktadır.

Dış Ticarette Devlet Yardımlarının Avantajları

Devlet yardımları, dış ticarette pek çok fayda sağlar. Dış ticarette devlet yardımlarının avantajlarını daha detaylı bir şekilde ele alalım:

  • İşletmelere Finansal Destek Sağlar: Devlet yardımları, özellikle daha küçük ölçekli işletmeler için önemli bir finansal destek kaynağıdır. İşletmelere düşük faizli krediler, hibe programları veya sermaye katkıları gibi kaynaklar sağlamak onların dış ticarete katılmasını sağlar. Bu, işletmelerin uluslararası pazarlara giriş maliyetini azalttığı için önemli bir teşviktir.
  • İhracat Potansiyelini Artırır: Devlet yardımları, ihracatı teşvik eden çeşitli destekler sunarak işletmelerin dış pazarlara daha kolay ve etkili bir şekilde erişmelerini sağlar. Bunlar, ihracatçılara yönelik eğitim programları, uluslararası pazarlara erişim konusunda rehberlik, dış ticaret fuarlarına katılım desteği gibi faaliyetler olabilir. Bu destekler, işletmelerin ihracat potansiyellerini artırır ve yeni pazarlara giriş yapmalarını sağlar.
  • Rekabet Gücünü Artırır: Devlet yardımları, yerel işletmelerin uluslararası arenada daha rekabetçi olmalarını sağlayacak çeşitli teşvikler sunar. Örneğin, Ar-Ge ve inovasyonu teşvik eden destek programları, işletmelerin ürün ve hizmetlerini geliştirerek uluslararası pazarda daha çekici hale gelmelerini sağlar. Ayrıca, lojistik destekler, üretim maliyetlerini azaltan destekler ve ticaret engellerinin aşılmasına yardımcı olan destekler gibi önlemler de rekabet gücünü artırır. Bu sayede, yerel işletmeler uluslararası pazarda daha sağlam bir konuma gelerek yerel ekonomiyi güçlendirir ve istihdamı artırır.
  • Yeni İş Fırsatları Yaratır: Devlet yardımları, işletmelerin yeni pazarlara giriş yapmalarını teşvik ederek ve dış ticaret faaliyetlerini destekleyerek yeni iş fırsatları yaratır. Bu, işletmelerin büyümesini ve uluslararası pazarda daha fazla müşteriye ulaşmalarını sağlar. Ayrıca, ihracatı teşvik eden devlet politikaları, yeni işletme modellerinin ortaya çıkmasını teşvik ederek yenilikçiliği ve girişimciliği destekler.
  • Ekonomik Çeşitliliği Artırır: Dış ticarette devlet yardımları, ekonomik çeşitliliği artırarak ve farklı sektörlerin gelişimini teşvik ederek ekonomik direnci artırır. İhracata dayalı büyüme stratejileri, ekonominin tek bir sektöre bağımlılığını azaltır ve çeşitli sektörler arasında dengeyi sağlar. Bu da ekonomik büyüme potansiyelini artırır ve dış şoklara karşı daha dayanıklı bir ekonomi oluşturur.

turkiye-dis-ticaret-devlet-destekleri

Dış Ticarette Devlet Yardımlarının Dezavantajları

Dış ticarette devlet yardımları pek çok faydasının yanında zaman zaman dezavantajlar da yaratabilir. Örneğin:

  • Adaletsiz Rekabet Oluşturma Riski: Devlet yardımları, bazı işletmelere diğerlerine göre avantaj sağlayarak adaletsiz rekabet ortamı oluşturabilir. Özellikle büyük ve güçlü işletmelere sağlanan devlet yardımları, küçük veya orta ölçekli işletmeleri yıpratma riski taşır.
  • Uyum Sorunları: Devlet yardımlarının dağıtımı ve kullanımıyla ilgili uyum sorunları, devlet yardımı alma sürecinde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda, devlet yardımlarının hedeflenen işletmelere ulaşmaması gibi işleyiş problemleri veya kaynak israfı yaşanabilir. Yardımların adil bir şekilde dağıtılması için sürecin şeffaflıkla yönetilmesi gereklidir.
  • Etkin Olmama Riski: Devlet yardımlarının etkili olmama riski mevcuttur. Bu, sağlanan desteklerin beklenen sonuçları sağlamaması veya istenen etkiyi yaratmaması durumudur. Örneğin, işletmelere sağlanan finansal desteklerin ihracatı artırmak yerine gereksiz harcamalara veya iç piyasada rekabeti artırmaya yönelik kullanılması, devlet yardımının amacından uzaklaşmasına neden olabilir. Bu durumda, devletin kaynakları israf edilirken, işletmelerin de gerçekten ihtiyaç duydukları desteği alamaması gibi negatif olaylar yaşanabilir.

Dış Ticarette Devlet Yardımlarının Önemi

Dış ticarette devlet yardımları, bir ülkenin ekonomik büyümesi ve uluslararası rekabet gücünü kanıtlaması için çok önemlidir. Devlet yardımlarının faydaları arasında işletmelere finansal destek sağlamak, ihracat potansiyelini artırmak ve rekabet gücünü artırmak gibi avantajları bulunmaktadır.

Bu yardımlar, serbest ticaret ve küreselleşmenin ivme kazandığı günümüzde işletmelerin uluslararası pazarda daha etkin bir şekilde rekabet etmelerini sağlar. Ek olarak, dış ticarette devlet yardımları ekonomik hedeflere ulaşılmasına da katkıda bulunur.

Veysel Altuntaş